Çocuklarda Depresyon ve İntihar Düşüncesi

Depresyon genellikle yetişkinlerde görülen bir problem olarak düşünülse de, çocukların yaklaşık %3’ünde de depresyon görülüyor. Bu durum yeterince üzücü değilmiş gibi, depresyona intihar düşünceleri de eşlik edebiliyor. Çocuklarda depresyon ve çocuğunuzda intihar düşüncesi olup olmadığını nasıl anlarsınız ve ona nasıl yardım edebilirsiniz?

Çocuğunuzda İntihar Düşüncesi Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?

İntihar düşünceleri veya başka bir deyişle intihar eğilimi, başkaları, hatta bir çocuğun ebeveynleri tarafından bile her zaman tamamen açık olmayabilir. Bunun bir nedeni, intihar düşünceleri olan çocukların muhtemelen bir yetişkinin yaptığı gibi doğrudan bunlardan bahsetmeyecek olmasıdır.

Bunun yerine, çocuklardaki intihar düşünceleri, intihar veya ölümle ilgilenen ya da bunlara odaklanan bir davranışla ortaya çıkabilir. Çocuğunuzun kıyafetlerinde, televizyonda izlediği programlarda, bilgisayarda ziyaret ettiği web sitelerinde, günlüklerinde veya hatta ödevlerinde yazdıklarında ya da depresyonda olan veya intihardan bahsetmiş başkalarıyla özdeşleşme biçiminde bu ilginin işaretlerini görebilirsiniz.

Öte yandan, bazen bir çocuk doğrudan ölmek istemekten veya kendisini öldürme arzusundan bahsedebilir. Hatta “her şeyi yok etmek” istemekten veya “ben olmadan dünya daha iyi bir yer olurdu” diye düşünmekten dolaylı olarak bahsedebilirler.

Özellikle daha çekingen veya içine kapanık olan çocuklarda, genellikle intihar düşüncelerine dair çok az işaret vardır. Çocuğunuz böyleyse, ebeveyn olarak onun intihar düşüncesi olup olmadığını nasıl anlayabilirsiniz?

Cevabın anahtarı, çocukluk depresyonunun belirtilerini tanımak olabilir. İntihar düşünceleri ve depresyonun el ele gidebileceğini bilmek önemlidir.

Dikkat Edilmesi Gereken İşaretler:

• Depresif ruh hali: Çocuğunuz sürekli üzgün, mutsuz veya umutsuz görünüyorsa.

• İlgi kaybı: Eskiden zevk aldığı aktivitelere artık ilgi duymuyor gibi görünüyorsa.

• Değişen iştah ve uyku düzeni: İştahsızlık veya aşırı yemek yeme, uykusuzluk veya aşırı uyuma gibi değişiklikler.

• Okul başarısında düşüş: Derslerinde zorlanmaya başladıysa veya okuldan uzaklaşmaya çalışıyorsa.

• Suçluluk veya değersizlik duyguları: Kendini sürekli suçluyor veya değersiz hissediyorsa.

• Ölüm ve ölüme odaklanma: Ölüm hakkında sık sık konuşuyor veya yazıyorsa ya da ölüme dair oyunlar oynuyorsa.

• Kendine zarar verme: Kendini kesme, yakma gibi kendine zarar verme davranışları intihar düşüncesinin işareti olabilir.

• Davranış değişiklikleri: Sosyal olarak geri çekilme, öfke patlamaları, asilik davranışlar gibi ani davranış değişiklikleri.

• Veda etme: Kişisel eşyalarını dağıtmak, sevdiklerine “veda” niteliğinde konuşmalar yapmak intihar düşüncesinin habercisi olabilir.

Çocuklarda Depresyon İntihar Düşüncesi Riskini Arttırır

Çocuğunuz açıkça intihar düşüncesi belirtmemiş olsa bile, çocukluk depresyonunun olası belirtilerini tanımak önemlidir. Çünkü bu belirtiler genellikle intihar düşünceleriyle birlikte görülür. Bu belirtiler değersizlik hissi, umutsuzluk ve sosyal çevreden uzaklaşma gibi duyguları içerebilir.

İntihar düşünceleri her zaman bir intihar girişimine yol açmasa da, bu tür düşüncelerin çocuğun riskini artırdığına inanılmaktadır.

Depresyondaki tüm çocuklar intihar düşüncesi geçirmezken (daha erken yaşta başlayan ve daha uzun süre semptom gösteren depresyonda intihar düşüncesi daha yaygındır), depresyon intihar düşünceleri ve girişimleri için bir risk faktörü olarak kabul edilir.

İntihar, tedavi edilmeyen çocukluk depresyonunun korkutucu sonuçlarından biri olsa da, çocukluk depresyonu başka şekillerde de yıkıcı olabilir.

Neden Çocuklarda Depresyona Dikkat Etmeliyiz?

• İntihar riskini artırabilir.
• Okul başarısını olumsuz etkileyebilir.
• Düşük benlik saygısı ve öz değer problemlerine yol açabilir.
• Madde bağımlılığı gibi diğer zihinsel sağlık sorunlarına yol açabilir.
• Çocuğun okula gitmesini, arkadaşlarıyla oynamasını ve günlük aktivitelerini gerçekleştirmesini zorlaştırabilir.

Çocuğunuzda İntihar Düşüncesi Varsa Ne Yapmalısınız?

Çocuğunuzun depresyonu veya intihar düşünceleri her zaman açık olmayabilir. Bu nedenle, çocuğunuzun depresyonu için tedavi arayışı içinde olmak önemlidir.

Eğitimli bir ruh sağlığı uzmanı, çocuğunuzla konuşarak, psikolojik testler yaparak ve önceki intihar girişimleri, depresyonun şiddeti gibi bireysel risk faktörlerini değerlendirerek intihar düşüncelerinin gizli işaretlerini tespit edebilir.

Ayrıca, depresyon için uygulanan tedavi yöntemleri, çocuğunuzun intihar düşünceleri varsa bunları azaltmaya yardımcı olabilir. Doktorunuz antidepresan gibi ilaçlar önerirse, mutlaka araştırma yapın.

Genellikle güvenli ve etkili olsalar da, araştırmalar, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) dahil olmak üzere antidepresan kullanımının bazı çocuklarda ve ergenlerde intihar düşüncelerini artırabileceğini göstermektedir.

Çocuğun depresyonunu yönetmenin en etkili yolu genellikle doktorlar ve ruh sağlığı uzmanları tarafından sıkı bir şekilde takip edilmeyi ve tedavi için disiplinlerarası bir yaklaşımı içerir.

Çocuğunuzla İletişim Kurma İpuçları

Çocuğunuzla depresyon hakkında konuşmaya karar verdiyseniz, “doğru” şeyi söylemek konusunda endişeleniyor olabilirsiniz. Ancak gerçek şu ki, çocuğunuzla açık ve dürüst bir konuşma yapmak bile onlara çok ihtiyaç duydukları desteği sağlayabilir.

Birkaç ipucu ile endişeli ebeveynler ve bakıcılar, çocuklarıyla depresyon hakkında güvenle konuşabilirler.

Konuşmayı Yaşa Uygun Tutun

Çocuğunuzun ne söylediğinizi anladığından ve tartışmadan dolayı kafasının karışmadığından veya sıkılmadığından emin olun.

Çocuğunuzun anlayabileceği kelimeler kullanın. “Depresyon” veya “duygusal tepki” gibi kelimeler muhtemelen daha küçük bir çocuk için çok karmaşık olabilir, ancak daha büyük bir çocuk veya ergen için uygun olabilir.

Çocuğunuzun depresyonunu grip veya kulak enfeksiyonu gibi çocuğunuzun zaten aşina olduğu bir şeyle karşılaştırmaya çalışın.

Konuşmayı Olumlu Tutun

Depresyon duygusal ve fiziksel acıya neden olan ciddi bir hastalıktır, ancak konuşmayı olumluya odaklanmaya çalışın. Tartışmalarınızda olumlu ve umutlu bir bakış açısı sürdürerek, çocuğunuzu gereksiz yere alarma geçirmekten kaçınırsınız.

Dürüst Olun

Tutamayacağınız sözler vermeyin. Emin olmadığınız konular hakkında ayrıntılı bilgi vermeyin. Çocuğunuza bildiklerinizi anlatın. Çocuğunuzun ruh sağlığı uzmanı ile görüşmeniz gereken soruların bir listesini yapın.

Şefkatli Olun

Çocuğunuz duygularını tanıdığınızı ve saygı duyduğunuzu bilmelidir. Düşüncelerini tam olarak anlamasanız bile, duygularını reddetmeyin. “Neşeli olacak bir şey yok mu?” veya “Saçmalama” gibi yorumlardan kaçının. Reddeden yorumlar, çocuğun duygularını gizlemesine veya savunmaya geçmesine neden olabilir.

Soru Sorun

Endişeleniyorsanız, çocuğunuza doğrudan intihar edip etmeyi düşündüğünü sorun. Geçmişte inanılanın aksine, intihar hakkında konuşmak çocuğunuza fikir vermez. Bunun yerine, sorunu tanımalarına ve ne zaman ve nasıl yardım isteyeceklerini bilmelerine yardımcı olabilir.

Ebeveyn desteği (çocuğunuzun endişelerini dinlemek ve hayal kırıklığına uğradıklarında veya öfkelendiklerinde onları rahatlatmak gibi duygusal destek dahil) ortaokul çağındaki çocuklarda daha az intihar düşüncesi ile ilişkilidir.

Herhangi bir güvenlik endişesi varsa, yargılama veya ceza uygulamayın; çocuğunuzu yalnızca acil tehlikeden uzaklaştırın, onları yalnız bırakmayın ve acil yardım alın.

Bir çocuktaki intihar düşüncelerini asla görmezden gelmeyin ve asla onları gizli tutmaya söz vermeyin. Herhangi bir intihar düşüncesi veya davranışı, çocuğunuzun çocuk doktorunun veya ruh sağlığı uzmanının dikkatine hemen sunulmalıdır. Gerekirse, çocuğu acil servise götürün veya ambulans çağırın.

İntihar Düşüncelerini Ciddiye Alın

İntihar düşünceleri her zaman ciddiye alınmalıdır. Çocuğunuzun yalnızca ilgi çekmeye çalıştığını asla düşünmeyin. Bu düşünceleri her zaman potansiyel intihar uyarı işaretleri olarak ele alın ve yardım arayın.

Bazen çocuklar bu düşünceleri ifade etmekten korkarlar ve şaka yollu bir şekilde dile getirebilirler. İntihar, çocuklar arasında çok yaygındır ve bu yöndeki herhangi bir düşünce mutlaka ele alınmalıdır.

Aynı şekilde, siz çocuğunuzun intihar düşüncelerini ciddiye alırken, sağlık hizmeti sağlayıcınız ciddiye almazsa başka bir doktor görüşüne başvurun. Çocuğunuz söz konusu olduğunda içgüdülerinize güvenin. Onları siz herkesten iyi tanıyorsunuz.

Çocuklarınıza kendilerine zarar vermeyi düşünürlerse yardım isteyebileceklerini söyleyin. Bu yardım; yukarıda belirtilen acil yardım hattını aramak, doktorlarını aramak, 112‘yi aramak veya yerel kriz merkezine ya da acil servise gitmek olabilir.

Çocuklarda Depresyon ve İntihar Düşüncesi: Sıkça Sorulan Sorular